Skip to main content

Auteur: joost

Workshop De Waardenladder

Werk je op een locatie met bewoners met dementie en wil je meer vanuit waarden van de bewoner de zorg organiseren? Maak dan kennis met De Waardenladder tijdens deze workshop. Het is een waardevol instrument dat op een heel praktische en toegankelijke manier zorgteams helpt om de bewoner beter te leren kennen en een betere balans te vinden tussen vrijheid en veiligheid.

De Waardenladder is een interactieve gesprekshulp voor zorg teams gebaseerd op onderzoek in de zorgpraktijk. De Waardenladder bestaat uit een doos met twee sets kaartjes en een speelbord. Door in kleine groepen voor een concrete casus met elkaar verschillende uitspraken en waarden te selecteren en op volgorde van belangrijkheid voor de client te leggen, krijgen zorgteams bij concrete kwesties inzicht in de meespelende waarden bij bewoners, naasten en zorgverleners. Deelnemers aan de workshop kunnen hun eigen casus meenemen en deze gebruiken bij De Waardenladder. Na afloop krijgt elke deelnemer 1 Waardenladder mee om binnen de eigen organisatie te gebruiken.

De Waardenladder is door meerdere VVT organisaties in samenwerking met het LUMC en het Lerend Netwerk ontwikkeld met als doel de zorg en de eventuele onvrijwillige zorg aan te passen en in lijn te brengen met de waarden van de bewoner. Uit praktijkervaring is gebleken dat het gebruik maken van De Waardenladder bijdraagt aan mindere onvrijwillige zorg en bijstelling van de zorgplannen.

Workshop Waardenladder (twee data in het najaar)
– Maandag 22 september 2025 van 14:00 uur tot 16:00 uur
– Maandag 7 november 2025 van 14:00 tot 16:00 uur.
Locatie: volgt (wordt zo centraal mogelijk georganiseerd, eventueel bij één van de deelnemende organisaties).
Deelnamekosten EUR 95,- p.p. exclusief BTW, inclusief 1 Waardenladder.

Voor een goede interactie tijdens de workshop hanteren we een minimum van 10 deelnemers. Het gebeurt niet vaak, maar als we te weinig deelnemers hebben, dan ontvang je daarover bericht. We gaan de workshop dan opnieuw plannen en nodigen je daarvoor uit.

MELD JE AAN

Van Zorg naar Leven

Centraal in het lerend netwerk Van Zorg naar Leven staat de vraag hoe zorg weer onderdeel kan zijn van het leven, in plaats van andersom. Van Zorg naar Leven gaat over lef, over een juiste balans tussen formele en informele zorg, het stellen van vragen en vanuit trends nadenken over nieuwe antwoorden.

Kortom; het samen vinden van nieuwe wegen om het leven van de mens weer centraal te stellen.

  • Over het thema

    Van Zorg naar Leven
    Van Zorg naar Leven vormt een steeds grotere beweging in het land. Steeds meer organisaties hebben de behoefte om vanuit de leefwereld van de cliënt de gewenste ondersteuning te organiseren, zonder dat dat direct systemisch en via de standaard route wordt aangevlogen. De beweging Van Zorg naar Leven raakt de hele organisatie. Van uitvoering geven aan de hulpvraag tot aan het verantwoorden en toezien op de geboden ondersteuning.

    Geen project, maar een beweging
    Van Zorg naar Leven is daarmee geen project. Het begint met een groep betrokken medewerkers om het verhaal van de organisatie zichtbaar te maken. Met behulp van het verhaal wordt als vanzelf de cultuur zichtbaar en komen er vragen boven drijven die gaan over het waarom, voor wie en hoe anders. Vanuit deze bewustwording ontstaat de ruimte om een beweging te creëren die het ‘hoe anders’ vorm gaat geven. Doordat elk verhaal zijn eigen kenmerkende thema’s heeft, is dit voor elke organisatie weer anders.

    Het vinden van de juiste balans tussen lef en liefde
    Van Zorg naar Leven gaat over een juiste balans vinden tussen formele en informele zorg, over open en nieuwsgierige vragen stellen en vanuit trends nadenken over nieuwe antwoorden. Kortom, het samen vinden van nieuwe wegen waarmee het leven van de cliënt versterkt en ondersteund kan worden op het moment dat dat gewenst is. Of zoals wij het vaak noemen: over de juiste balans tussen lef en liefde.

    Een onbewuste mismatch tussen zorg en leven
    Van Zorg naar Leven gaat ook over mensen hun eigen leven laten leiden. En over het flexibel op- en afschalen van de juiste middelen indien er om hulp wordt gevraagd. Dit klinkt logisch, maar in de professionele zorgomgeving en in het denken van veel zorgprofessionals is onbewust de zorg de belangrijkste component geworden. Dat heeft ervoor gezorgd dat het leven van de mens achter de cliënt regelmatig ondergeschikt raakt aan het zorgproces. Oftewel: het systeem is leidend geworden. Diep in hun hart is dat niet wat de zorgprofessionals willen en vaak ook niet wat de mens (achter de cliënt) wil.

    Tijd voor nieuwe wegen!
    Bij het thema Van Zorg naar Leven bedenken we hoe het ziektebeeld van de hulpvrager onderdeel van diens leven kan blijven. Het ziektebeeld moet niet bepalend worden voor de verdere invulling van leven. We gaan daarom in dit lerend netwerk gezamenlijk op zoek naar hoe we de balans terugbrengen in het voordeel van ‘leven’, zonder tekort te doen aan onze professionele (zorg)verantwoordelijkheid. Hoe kunnen we in ons denken het leven van de cliënt of hulpvrager weer centraal stellen? En hoe zorgen we ervoor dat we een hulpvraag niet meteen invullen als een zorgvraag.

    Een organisatie brede beweging
    We brengen een beweging op gang waarbij het systeem wat minder leidend is. Deze beweging heeft effect hebben op alle uitvoerende en ondersteunende disciplines binnen een organisatie.. De beweging moet daarom organisatie breed gedragen worden. Binnen het lerend netwerk komen de effecten op alle disciplines uitvoerig aan bod.

  • Onderwerpen

    In het lerend netwerk Van Zorg naar Leven komen de volgende onderwerpen aan de orde: 

    • Wat verstaan we onder Van Zorg naar Leven?
    • Het verhaal van de organisatie
    • De cultuuromslag binnen de organisatie, van verandering naar transitie
    • Ongeschreven regels die deze transitie blokkeren, de zogenaamde verborgen bestuurders
    • Wat is zorg en wat is verworden tot zorg?
    • Levensloop van de cliënt door de organisatie
    • Managen van verwachtingen
    • Inzetten van de juiste deskundigheid op het juiste moment
    • Verantwoorde zorg en verantwoording bij Van Zorg naar Leven
    • Hoe ziet een teamsamenstelling vanuit Van Zorg naar Leven er uit?
    • Wat wordt verstaan onder een zinvolle dag?
    • Het betrekken van de omgeving

    Naast deze onderwerpen die tijdens de bijeenkomsten aan bod komen, overwegen we om nog enkele subsessies te organiseren over onderwerpen die de beweging raken.

  • Programma

  • Data & locatie

    De meeste bijeenkomsten vinden plaats in de middag van 15:30 tot 19:00 uur en zijn inclusief een kleine maaltijd. De slotbijeenkomst is inclusief diner.

    Datum

    Tijd

    Bijeenkomst

    10 maart 2025

    15:30 – 17:00 uur

    Vrijblijvend digitaal afstemmen van programma met deelnemers

    7 april 2025

    15:30 – 19:00 uur

    Bijeenkomst 1

    3 juni 2025

    15:30 – 19:00 uur

    Bijeenkomst 2

    7 juli 2025

    15:30 – 19:00 uur

    Bijeenkomst 3

    24 september 2025

    15:30 – 19:00 uur

    Bijeenkomst 4

    17 november 2025

    15:30 – 19:00 uur

    Bijeenkomst 5

    19 januari 2026

    15:30 – 19:00 uur

    Bijeenkomst 6

    17 maart 2026

    16:30 – 20:00 uur

    Slot bijeenkomst 7

    Locatie
    Afhankelijk van waar de deelnemers vandaan komen, wordt een centrale locatie gekozen. Onze vaste locatie is in Hoevelaken, maar daar kan van worden afgeweken.

  • Kosten

    Aan het lerend netwerk kunnen minimaal 6 en maximaal 12 organisaties deelnemen. Per organisatie is er één vaste deelnemer die per bijeenkomst kan worden vergezeld door één of twee collega’s voor wie die specifieke bijeenkomst relevant is. mogen meerdere medewerkers naar de bijeenkomsten komen (maximaal 3). Door te kiezen voor één vaste deelnemer, maar wel meerdere functionarissen bij het lerend netwerk te betrekken kan de beweging Van Zorg naar Leven binnen uw organisatie op gang gebracht worden.

    Voor elke organisatie wordt een vast bedrag in rekening gebracht van € 4.950,- exclusief BTW.

    Dit bedrag omvat de volgende kosten:
    Locatiekosten, cateringkosten, begeleidingskosten, uitwerking, kosten van eventuele sprekers, een kleine maaltijd bij de bijeenkomsten en dinerkosten van de slotbijeenkomst.

  • Groepsgrootte

    minimaal 6, maximaal 12 organisaties

  • Startdatum

    maart 2025

  • Looptijd

    12 maanden (maart 2025 – maart 2026)

  • Kosten volledige leergang 1

    € 4.950,- excl. BTW

Aanmelden niet meer mogelijk

Meer informatie

Zoek contact met Peter Hoekstra voor meer informatie over dit lerend netwerk

Contact

Lees verder

Van gesloten naar open, Van zorg naar leven en nog veel meer..

We praten je graag bij over de lerende netwerken, de verdere ontwikkeling van de Waardenladder en het gedachtegoed Van Zorg naar Leven. Want er is voldoende gebeurd de afgelopen maanden. 

Lerend netwerk Van gesloten naar open
Vanaf september 2023 loopt het lerend netwerk Van gesloten naar open. Met enkele instellingen is kennis opgedaan en gedeeld over hoe te komen tot gesloten op maat. Onderwerpen zoals cultuur, informatieverstrekking, technologie en creativiteit zijn aan de orde gekomen. In juni 2024 wordt dit netwerk afgesloten. 

Bij voldoende animo start na de zomer een nieuwe groep. Meer hierover kun je hier lezen

Lerend netwerk Van Zorg naar Leven
We gaan starten met het lerend netwerk Van zorg naar leven. Een beweging die steeds groter begint te worden, waarin een (betere) balans wordt gevonden tussen de leefwereld van de hulpvrager, de wereld van de zorgaanbieder en de omgeving waarin  ondersteuning wordt georganiseerd. Hoe zet je het leven centraal? Wat omvat het gedachtegoed en hoe creëer je een permanente beweging? Hier is lef en liefde voor nodig. Interesse gewekt? Laat het ons weten!

Inspiratiebijeenkomsten Van Zorg naar leven
Naast het lerend netwerk organiseren we samen met collega’s van de samentafel  inspiratiebijeenkomsten voor iedereen die nu al binnen hun organisatie actief is met het realiseren van deze beweging. Deze bijeenkomsten zijn gericht op het delen van kennis en inzichten.

Wil je meer weten over dit lerend netwerk of over de inspiratiebijeenkomsten, neem dan contact op met Peter Hoekstra via Peter@lerend-netwerk.nl

Nieuwe leergang lerend netwerk Vrijheid en Veiligheid
De Wzd blijft een beweeglijke wet die steeds meer van de letter opschuift naar de geest. Maar hoe krijg je iedereen hierin mee? Hoe wordt omgegaan met verwachtingen van de omgeving? Hoe kunnen patronen eenzijdig gericht op veiligheid nu worden doorbroken? Het toepassen van het thema vrijheid, veiligheid en de Wzd is voor veel organisaties nog een complex vraagstuk, omdat dit thema veel verder gaat dan het verantwoorden van onvrijwillige zorg. Verwachtingen, cultuur en verantwoording zijn elementen die hierin meedoen en dus ook in het lerend netwerk aan de orde komen. Meer hierover staat op onze website. 

De Waardenladder
Het afgelopen jaar verzette het lerend netwerk in samenwerking met het LUMC het nodige werk voor de verdere ontwikkeling van De Waardenladder. Voor de huidige waardenladder gericht op intramurale PG zorg worden workshops georganiseerd om ervaring op te doen met De Waardenladder. Tijdens deze workshop kunnen deelnemers met een eigen casus ervaring opdoen met De Waardenladder en krijgen deelnemers na afloop een exemplaar mee. Meer over deze workshop vind je hier

Kadotip!
Er zijn inmiddels enkele organisaties die elk team een Waardenladder kado doen. Waarde(n)gedreven zorg ten top!

NIEUW: Waardenladder voor mensen met NAH
In samenwerking met InteraktContour wordt onderzocht hoe de huidige versie van De Waardenladder geschikt kan worden gemaakt voor bewoners met NAH. 

NIEUW: Waardenladder voor mensen met dementie in de thuissituatie
Het langer thuis blijven wonen, creëert steeds meer dilemma’s op het gebied van vrijheid en veiligheid in de thuissituatie. Omdat de thuissituatie een wezenlijk andere omgeving is dan wonen op een zorglocatie, vraagt dit om een nieuwe versie van De Waardenladder. Op dit moment bereidt het LUMC samen met het Lerend Netwerk een ZonMW aanvraag voor om het onderzoek hiervoor gefinancierd te krijgen.

AGENDA Lerend Netwerk

September         Start nieuwe lerende netwerken. Voor data & aanmelden kun je terecht op onze website.
20 september   Online Wzd casuïstiek bespreking (deelname is gratis)
7 oktober           Workshop De Waardenladder
Najaar                Inspiratiebijeenkomst Van Zorg naar Leven

 

 

 

 

Inzet Waardenladder leidt tot andere inzichten over het gedrag van de bewoner

Dat blijkt uit een survey onder de eerste gebruikers van De Waardenladder bij bewoners met psychogeriatrische aandoeningen. Inzet van De Waardenladder leidt tot positieve effecten voor zowel bewoners als zorgprofessionals. Zo geeft 60% van de respondenten aan dat met behulp van De Waardenladder het inzicht over het gedrag van de bewoner is veranderd. In sommige situaties leidt dit tot het aanpassen van lopende maatregelen (20% altijd en 70% soms) en zelfs tot het aanpassen van het zorgplan (30% altijd en 70% soms). Doel van De Waardenladder is om vanuit de waarden van de bewoner te kijken naar het leven en de zorg. Dit nieuwe perspectief leidt, zoals dit eerste onderzoek laat zien, tot andere inzichten en meer bewustwording.

Andere resultaten uit het onderzoek:

  • Door inzet van De Waardenladder worden andere inzichten over het leven van de bewoner verkregen (50% zegt dat dit altijd zo is, 40% geeft aan dat dit soms het geval is).
  • Ook geven 70% van de respondenten aan dat met behulp van De Waardenladder de bewustwording van het thema vrijheid en veiligheid en onvrijwillige zorg is toegenomen.
  • 30% van de respondenten geeft aan dat de De Waardenlader in alle gevallen is gebruikt in het bijzijn van de verwant of vertegenwoordiger. Een andere 30% van de respondenten geeft aan dat soms de verwant(en) of vertegenwoordigers zijn betrokken.
  • 70% van de respondenten geeft aan dat door inzet van De Waardenladder vaker de dialoog wordt gevoerd door zorgprofessionals over wat belangrijk is voor bewoner.

Het is goed om te zien dat bij het bespreken van de waarden van de bewoner de verwanten of vertegenwoordigers betrokken worden. Naarmate De Waardenladder vaker wordt toegepast wordt hier nog een groei in verwacht.

Toepassing De Waardenladder
De Waardenladder wordt toegepast tijdens een MDO of tijdens een extra ingelast bewonersoverleg. Het spelen van De Waardenladder duurt ongeveer 20 tot 30 minuten. Met behulp van deze korte interventie ontstaan er andere perspectieven op het leven en de behoefte aan ondersteuning bij bewoners.

(Door)ontwikkeling van  De Waardenladder
De Waardenladder is ontwikkeld door deelnemers van het Lerend netwerk in samenwerking en onder begeleiding van het LUMC, afdeling Ethiek en Recht. De Waardenladder wordt dit jaar doorontwikkeld naar andere doelgroepen zoals NAH en dementie in de thuissituatie. De doorontwikkeling wordt mogelijk gemaakt door het LUMC, Lerend-Netwerk.nl, deelnemende organisaties en met steun van stichting Pleindoneren.

Wilt u meer weten over de doorontwikkeling van De Waardenladder dan kunt u contact opnemen met Peter Hoekstra, via peter@lerend-netwerk.nl.

Meer weten en bestellen:
Meer over de Waardenladder en de mogelijk om deze te bestellen vindt u hier: lerend-netwerk.nl/de-waardenladder/

Lees verder

Doorontwikkeling Waardenladder voor andere doelgroepen

De positieve feedback vanuit zorgorganisaties over de Waardenladder voor mensen met dementie in een zorgorganisatie was voor ons reden om de Waardenladder te gaan doorontwikkelen. Het instrument kan ook toegevoegde waarde leveren voor andere doelgroepen. Denk aan mensen met dementie in de thuissituatie (extramurale zorg) en VG en NAH.

Lees verder

Lancering van de Waardenladder!

Is in jouw organisatie de toepassing van de wet Zorg en dwang een onderwerp van gesprek? Denk je na over de toepassing van onvrijwillige zorg bij mensen met dementie? Hanteert jouw organisatie een Open Deuren beleid, maar levert dat soms vragen op over de veiligheid van bewoners met dementie? De onlangs gelanceerde Waardenladder kan jullie helpen!

De Waardenladder?
De Waardenladder is een interactieve gesprekshulp voor zorgteams gebaseerd op onderzoek in de zorgpraktijk.* Het instrument is op 22 mei gelanceerd tijdens een breed bezocht zorgsymposium.

De Waardenladder is een instrument in spelvorm. Het bestaat uit  een doos met twee sets kaartjes en een speelbord. In kleine groepjes selecteer je voor een concrete casus met elkaar verschillende uitspraken en waarden die passen bij de casus. Deze waarden leg je vervolgens  op volgorde van belangrijkheid voor de client. Zo krijgen zorgteams op een heel praktische en toegankelijke manier inzicht in de waarden die meespelen bij bewoners, naasten en zorgverleners.

Het toepassen van de Waardenladder resulteert in:

  • concrete afspraken voor de beste aanpak
  • een zorgvuldige toepassing van de Wet Zorg en Dwang (Wzd)
  • een eenduidige aanpak binnen teams
  • bewustwording van vrijheid en veiligheid van de client
  • een toename van waardengedreven zorg

De ruim 70 deelnemers van het symposium waren erg enthousiast over het toepassen van De Waardenladder. Het gaf nieuwe inzichten in het maken van afwegingen tussen vrijheid en veiligheid.

Wilt u ook uw zorgteams meer vanuit waarden de afwegingen laten maken tussen vrijheid en veiligheid? Dan kunt u de waardenladder via www.lerend-netwerk.nl bestellen. Na het voldoen van de betaling zal de Waardenladder worden toegestuurd.

De Waardenladder kost 65,- per stuk, inclusief btw en verzendkosten. 

* De Waardenladder is gebaseerd op de resultaten van het onderzoek Vrijheid en veiligheid. Het onderzoek is uitgevoerd door het LUMC en heeft plaatsgevonden onder de deelnemers van het lerend netwerk Vrijheid en Veiligheid en is financieel mogelijk gemaakt door ZonMW

Een open locatie vraagt niet direct om de inzet van technologie

  • Datum:

  • Auteur:

Veel organisaties maken (te) snel de stap naar technologie
Werken vanuit Vrijheid en Veiligheid is een mooi proces. Medewerkers worden zich bewust van de rechtspositie van de cliënt en worden bewust van (onnodige) maatregelen die ze toepassen. Een volgende stap is om vanuit gesloten locaties te komen tot locaties die in staat zijn om geslotenheid op maat te realiseren. Als ondersteuner op het thema vrijheid, veiligheid en de Wzd heb ik veel contact met organisaties die worstelen met dit proces. Veelal wordt direct de stap gemaakt naar sensoren, leefcirkels en GPS systemen en wordt er gewacht met het creëren van geslotenheid op maat totdat de technologie operationeel is. De stap naar het inzetten van technologie wordt vaak gemaakt vanuit de focus op veiligheid. Maar die inzet van technologie is niet altijd noodzakelijk en zorgt dus voor onnodige vertraging.

Wanneer een bewoner zich vermaakt in een dementievriendelijke locatie, kan dit de drang om weg te lopen verminderen en zelfs wegnemen.

Er zijn meer mogelijkheden om Vrijheid en Veiligheid te realiseren
Er zijn genoeg andere invullingen waarmee organisaties de bewoners een gevoel van vrijheid kunnen geven. Omdat Vrijheid en Veiligheid vaak aan zorg wordt gekoppeld, worden andere belangrijke stakeholders soms over het hoofd gezien. Medewerkers van activiteitenbegeleiding, welzijn, sfeermakers, serviceteams, huisvaders en huismoeders, facilitaire medewerkers, verwanten en vrijwilligers hebben een grote rol in het creëren van veilige vrijheid. Zij zijn in staat om met hun creativiteit een locatie meer dementievriendelijk te maken. Zij kunnen zingeving creëren op de dag, in de avond en in het weekend. Zij zijn in staat om op en om een locatie prikkelrijke en prikkelarme hoeken te creëren, zithoeken te creëren en looproutes binnen en buiten te maken. Technici zijn in staat om het licht anders in te stellen, trappenhuizen minder uitnodigend te maken en liften aantrekkelijker te maken.

Samen kleine stappen zetten naar meer vrijheid voor de cliënt
Door deze groep als eerste aan de slag te laten gaan met het creëren van een dementievriendelijke locatie is er niet direct een vorm van technologie nodig. Cliënten van gesloten afdelingen en de betrokken zorgmedewerkers kunnen wennen aan de dementievriendelijke locatie door het openzetten van een afdeling. Door middel van observatie kan vervolgens ontdekt worden welke opschaling van veiligheid er alsnog nodig is. Wanneer een deur van afdeling open wordt gezet, terwijl de ruimte aan de andere zijde van deur voorafgaand niet dementievriendelijk is gemaakt, zal de angst om de deur open te zetten aanwezig blijven. Inzet van leefcirkels gaat die begrijpelijke angst niet altijd wegnemen. Wanneer een bewoner zich vermaakt in een dementievriendelijke locatie, kan dit de drang om weg te lopen verminderen en zelfs wegnemen.

Een alternatief stappenplan
Kortom, wanneer er gewerkt wordt aan het creëren van geslotenheid op maat denk dan eens aan de volgende stappen:

  1. Maak zorgmedewerkers bewust van vrijheid en veiligheid.
  2. Laat niet-zorgmedewerkers een dementievriendelijke locatie creëren (een leuk en niet al te duur proces).
  3. Laat bewoners en medewerkers van PG afdelingen ervaring opdoen met de dementievriendelijke locatie door afdelingsdeuren open te zetten.
  4. Betrek verwanten en vrijwilligers en deel kennis met hen.
  5. Observeer en stuur bij waar nodig.
  6. Schakel waar nodig op met technologie.

Geniet van het organiseren van veiligheid op maat, het is mooi proces waar ook niet-zorg medewerkers enthousiast van worden.

Lees verder

Handleiding gegevensaanlevering dwang in de zorg

Volgens de Wvggz en Wzd moeten zorgaanbieders halfjaarlijks gegevens bij de inspectie aanleveren over het gebruikmaken van verplichte en onvrijwillige zorg.

Op de webpagina van IGJ staat informatie voor zorgaanbieders over het proces rondom de gegevensaanlevering. Van het registreren van verplichte of onvrijwillige zorg in uw systeem, tot en met de aanlevering bij IGJ. Met een uitleg over wat de inspectie doet met de door u aangeleverde gegevens. Deze handleiding helpt je bij het opstellen en aanleveren van de gegevens.

Aan de slag met de Wet zorg en dwang thuis? Meld jouw regio aan als praktijktuin!


Extramuraal wordt de Wzd, die sinds 1 januari 2020 in werking is getreden, nog weinig toegepast. De praktijktuin biedt de mogelijkheid om hobbels die worden ervaren bij de implementatie aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan het deels ontbreken van een multidisciplinaire overleg- en samenwerkingsstructuur of missende randvoorwaarden zoals betaaltitels. Met de praktijktuinen wil de Regiegroep Extramurale Wzd de implementatie van de Wzd in de extramurale setting een stevige impuls geven. Organisaties die willen deelnemen aan de praktijktuinen kunnen zich aanmelden. 

Gespreksleidraad onvrijwillige zorg

Welke vragen stel je met elkaar, wanneer je overweegt om onvrijwillige zorg in te zetten? In onze leidraad voegen we twee essentiële punten toe die in de bestaande methodieken ontbreken. Het gedrag dat als probleem wordt gezien vormt de aanleiding voor de afweging van onvrijwillige zorg. Om dit te bespreken zijn diverse methodieken ontwikkeld, zoals GRIP en ABC-s. In deze methodieken ontbreken echter twee punten die wij onontbeerlijk vinden in de zoektocht om waar mogelijk onvrijwillige zorg te voorkomen. In onze gespreksleidraad zijn beide punten geïntegreerd:

1. Welke kenmerken van de betreffende cliënt zijn van invloed op de oplossing? 

Dat kunnen bijvoorbeeld waarden zijn (privacy hoog in het vaandel, zorg voor het uiterlijk, zelfstandigheid) of behoeften (geborgenheid, nabijheid, bewegingsvrijheid, sociale contacten). Stel dat een bewoner privacy heel belangrijk vindt, dan is cameratoezicht in diens kamer een niet-passende oplossing. Terwijl voor een bewoner die behoefte heeft aan geborgenheid het weer niet zo’n issue is als er iemand in de nacht de diens kamer komt. Dat geeft hem of haar vooral een gevoel van nabijheid en veiligheid. Zoek dus een oplossing die past bij de persoon.
We vatten dit punt samen in de vraag: Om wie gaat het?

2a. Een controlevraag voor het zorgpersoneel: Is het erg? 

In de praktijk blijken we nogal eens risico’s te willen vermijden die eigenlijk helemaal niet zo’n groot risico zijn. Wanneer iemand aan een gesloten deur staat te rammelen, wil dat niet altijd zeggen dat hij of zij ook de benen neemt wanneer de deur ontgrendeld zou zijn. Het gevoel opgesloten te zijn is voor veel bewoners erger dan het verlangen om te vertrekken.
Maar bovendien: als iemand daadwerkelijk vertrekt, wat zijn dan de risico’s? Hoe groot zijn die werkelijk? Durven we geaccepteerde risico’s af te spreken?

2b. En dan de gewetensvraag: voor wie is dat dan erg?

Voor de bewoner zelf? Of voor de familie die bang is dat er iets gebeurt? Voor het imago van de organisatie? Of zijn wij zélf bang voor onze verantwoordelijkheid als er iets met onze bewoners gebeurt? Ken je de gedachte: goed idee, maar wát als het in mijn dienst gebeurt…….? Het is goed om dit helder te krijgen.

De laatste stap in de leidraad gaat over goed registreren in het ECD. Dat is belangrijk om methodisch te kunnen werken aan het probleemgedrag en te blijven zoeken naar het afbouwen van onvrijwillige zorg, wanneer dat toch de beste oplossing blijkt.

Voel je vrij deze gespreksleidraad zelf te gebruiken. We horen graag ervaringen en verbetertips terug. Mail ons op contact@lerend-netwerk.nl