Aan den lijve ondervonden

Sinds in Nederland de Wet zorg en dwang van kracht is gegaan, nu ruim een jaar geleden, hebben we veel ervaring opgedaan met vrijheidsbeperking en verantwoording. We gaven vorm aan vrijheidsbeperking, omdat we ernstig nadeel voorzagen. We waren ons bewust van de noodzaak. We moesten over het hoofd van mensen heen voor hen besluiten wat goed voor hen is. Dat is een Grote Verantwoordelijkheid. We hebben ervaren hoe moeilijk de afwegingen zijn tussen voor- en nadelen van goed bedoelde beperkingen. Hoe complex en onzeker soms de inschattingen van risico’s zijn.


Terwijl de angstcurves steil opliepen voor de gruwelijke effecten die het Covid-19 virus kon hebben op besmette mensen en op de werkdruk in de gehele zorg, werden voor Nederlandse begrippen ongekende beperkingen ingevoerd voor ruim 17 miljoen mensen. Opeens ondervinden we nu allemaal aan den lijve hoe het is, wanneer je beperkt wordt in je bewegingsvrijheid. Wanneer je leven zich vrijwel fulltime afspeelt binnen dezelfde muren. En naarmate dat langer duurt, wordt het steeds moeilijker vol te houden.

In gesprek met zorgprofessionals over onderkende risico’s bij cliënten stellen wij regelmatig de vraag: is het erg? En zo ja, voor wie? Analoog daaraan vragen wij: is de covidcrisis erg? Ja! Voor wie ermee in het ziekenhuis komt zeker. En voor de zorgprofessionals ook. Maar zijn de tegenmaatregelen proportioneel voor wie met 3 kleine kinderen of pubers op een flatje op 3 hoog in een grote stad woont en dan van huis uit moet werken? Of voor wie met depressies kampt of in een rolstoel zit en voor contact afhankelijk is van dagbesteding? Voor de student die nu al een jaar op een kamer van 12 m² uitsluitend via beeldscherm colleges volgt, tentamens maakt en stage loopt? Of voor de ondernemer die met een gesloten winkel of horecazaak steeds dieper in de rode cijfers zakt? En dat nog los van de sociale en economische gevolgen op macroniveau.

Dit afgelopen jaar zijn wij ons meer dan ooit bewust geweest van onze bevoorrechte positie. In goede gezondheid in een comfortabel huis; met partners met wie we in harmonie samen leven; warme banden met familie en vrienden; goede digitale vaardigheden en werk waar we van kunnen leven. Voor ons zijn de beperkende maatregelen echt heel goed vol te houden.

Wij staan niet graag in de schoenen van het kabinet en de Tweede Kamer. Want hoe beoordeel je of de ingezette coronamaatregelen proportioneel zijn? Of er betere, minder beperkende alternatieven zijn? En of die dan ook effectief zijn? Verzet tegen de maatregelen is luid hoorbaar. Wij zijn in Nederland mans genoeg om van ons te laten horen, met demonstraties, commentaar op social media, desnoods met rellen en het vernielen van straatmeubilair.

We hebben vrijheidsbeperking nu aan den lijve ondervonden en ervaren hoe moeilijk het is om de juiste afwegingen te maken. Wij wensen dat we in de zorg daardoor ons des te meer bewust zijn van onze Grote Verantwoordelijkheid bij het toepassen van onvrijwillige zorg voor de medemensen die aan onze zorg zijn toevertrouwd, en van wie velen niet meer in staat zijn groot verzet te tonen.

Anita, Ine en Peter